ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΗΔΗΜΑΤΟΣ

 

Τίτλος: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ι.Ν. ΑΓΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΗ∆ΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ»

Περιφέρεια: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Π.Ε. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Δ. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, Δ.Ε. ΑΡΦΑΡΩΝ, Τ.Κ. ΠΗΔΗΜΑΤΟΣ

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 2021 – 2027»

Φορέας Λειτουργίας: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Προϋπολογισμός: 240.000,00 €

Ταμείο: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Βασικός στόχος της Πράξης είναι η αποκατάσταση και η επαρκής ενίσχυση της Αγίας Κυριακής Πηδήματος, ενός εμβληματικoύ μνημείου για την ευρύτερη περιοχή στην οποία αυτό είναι εντεταγμένο, καθώς και η συντήρηση των τοιχογραφιών του. Ο ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται σε απόσταση περίπου 16 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της Καλαμάτας, νότια του οικισμού Πήδημα. Είναι κηρυγμένος με ζώνη προστασίας 100μ. περιμετρικά. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των σταυρεπίστεγων ναών. Οι διαστάσεις του είναι ιδιαίτερα μικρές (5,81Χ 3,52μ. εξωτερικά), στοιχείο σύνηθες για τον συγκεκριμένο τύπο ναού. Η αρχική φάση κατασκευής του ανάγεται στον 14ο αιώνα, ενώ στο εσωτερικό είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του τέλους του ίδιου αιώνα, στοιχείο μοναδικό για την ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας. Τη δεκαετία του 1970 προστέθηκε στη δυτική του πλευρά πρόχειρο στέγαστρο με στέγη από κεραμίδια γαλλικού τύπου και προστέθηκε στο εσωτερικό του ναού τέμπλο από οπτοπλινθοδομή.

 

Το μνημείο αντιμετώπιζε δομικά προβλήματα και φθορές στον τοιχογραφικό διάκοσμο. Τα σημαντικότερα δομικά προβλήματα οφείλονται στη σεισμική δραστηριότητα και την προσθήκη του νεότερου προσκτίσματος ενώ ο ναός έχει υποστεί μικρή μετατόπιση προς τα ανατολικά. Επίσης, λόγω της ανεπαρκούς στεγάνωσης του μνημείου και

της κατά τόπους φθοράς ή καταστροφής των εξωτερικών αρμολογημάτων, εσωτερικά είναι φανερά τα έντονα προβλήματα υγρασίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ρηγματώσεων στα επιχρίσματα και εκτεταμένες καταστροφές στις τοιχογραφίες. Στον ζωγραφικό διάκοσμο διαπιστώθηκαν επιπλέον φθορές όπως: κάλυψη τοιχογραφιών από ασβεστοκονιάματα, άλατα και αιθάλη, βαθιές και επιφανειακές ρωγμές αλλά και απολεπισμένες επιφάνειες.

 

Στο πλαίσιο του Έργου έχουν πραγματοποιηθεί καθαρισμοί και διερεύνηση με ανασκαφική μέθοδο στην περίμετρο του ναού και άμεσα περιβάλλοντα χώρου, κατασκευή αποστραγγιστικής τάφρου περιμετρικά του ναού, στερέωση των τοιχοποιιών, καθαίρεση του σύγχρονου στεγάστρου και της νεότερης στέγασης, εξυγίανση των

εξωραχίων των θόλων και επικεράμωση με κεραμίδια βυζαντινού τύπου, καθαίρεση του σύγχρονου τέμπλου από οπτόπλινθους. Σε εξέλιξη βρίσκονται εργασίες αποκατάστασης του κεραμοπλαστικού διακόσμου, των ανοιγμάτων και του δαπέδου καθώς και εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών και αισθητικής αποκατάστασης της ζωγραφικής επιφάνειας. Σύμφωνα με τη Μελέτη αποκατάστασης του μνημείου προβλέπεται ακόμη αντικατάσταση του σύγχρονου τέμπλου με νέο ξύλινο και διαμόρφωση προαύλιου χώρου στα δυτικά του ναού. Τέλος, θα εγκατασταθεί ενημερωτική πινακίδα και θα εκδοθεί ενημερωτικό φυλλάδιο, και τα δύο με απόσπασμα

σε γραφή Braille.

 

Οφέλη: Με τις προτεινόμενες εργασίες θα αντιμετωπισθούν τα δομικά, αισθητικά και οικοδομικά προβλήματα του μνημείου, θα επιτευχθεί η ανάδειξη της ιστορικής, αρχαιολογικής και καλλιτεχνικής του αξίας, των σημαντικών οικοδομικών του φάσεων και του τοιχογραφικού διακόσμου του. Απώτερος στόχος είναι η ασφαλής απόδοση του μνημείου στη λατρεία, έτσι ώστε να αποτελέσει ενεργό κομμάτι της καθημερινής ζωής των κατοίκων και πόλο έλξης για τους επισκέπτες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων ΜΕΑ.

 

​Άποψη από τα δυτικά, μετά την καθαίρεση του σύγχρονου στεγάστρουΗ νότια όψη του μνημείουΗ βόρεια όψη του μνημείουΜερική άποψη της αποκατάστασης της στέγης με χρήση σωζόμενων βυζαντινών κεράμωνΆποψη του εσωτερικού του ναού – διερεύνηση δαπέδου1 - 5<>

 

 

Ι.Ν. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΚΑΣΤΡΟΥ ΠΟΛΙΧΝΗΣ

 

Τίτλος: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Ι.Ν. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΚΑΣΤΡΟΥ ΠΟΛΙΧΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΟΛΟΥ»

Περιφέρεια: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Π.Ε. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Δ. ΟΙΧΑΛΙΑΣ, Δ.Ε. ΜΕΛΙΓΑΛΑ, Τ.Κ. ΠΟΛΙΧΝΗΣ

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 2021-2027»

Φορέας Λειτουργίας: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Προϋπολογισμός: 800.000,00€

Ταμείο: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

 

Περιγραφή: Ο Ι.Ν. Ταξιαρχών στην Πολίχνη, κτίσμα του τέλους του 10ου αιώνα, βρίσκεται βορείως του ομώνυμου οικισμού. Ανήκει στη σπάνια παραλλαγή του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού «με συνεπτυγμένο το δυτικό σκέλος του σταυρού». Ο τρούλος έχει κυλινδρικό τύμπανο και ενισχύεται εσωτερικά με δύο αλληλοτεμνόμενες νευρώσεις, στοιχείο ασυνήθιστο σε βυζαντινούς ναούς του ελλαδικού χώρου. Τον 18ο αιώνα υπέστη ευρείας κλίμακας μετασκευή (τοίχιση διαμερισμάτων, υποστύλωση θόλων με ενισχυτικά τόξα και τοίχους, κατάργηση εξωτερικά της σταυροειδούς διάταξης των στεγών και κάλυψη ναού και αρχικού νάρθηκα με ενιαία δίρριχτη στέγη). Τη μεγαλύτερη αισθητική υποβάθμιση την υπέστη το 1929, με τη προσθήκη του μεγάλου ξυλόστεγου εξωνάρθηκα. Στα βόρεια, ανατολικά και νότια του ναού διατηρούνται ερείπια οχυρωματικού περιβόλου, στον οποίο αναγνωρίζονται τουλάχιστον τρεις οικοδομικές φάσεις. Η θέση έχει ταυτιστεί με το αναφερόμενο στις πηγές κάστρο του Αρχαγγέλου, κτίσμα των χρόνων της Φραγκοκρατίας. Ο οχυρωματικός περίβολος έχει κάτοψη σχήματος τετραγώνου. Καλύτερα διατηρείται η ΝΔ γωνία όπου υψώνεται ερειπωμένο πυργοειδές κτίσμα. Τα υπόλοιπα κατάλοιπα του περιβόλου διατηρούνται σε πλήρη ερείπωση παρουσιάζοντας σοβαρά προβλήματα στατικής επάρκειας.

Στο πλαίσιο του έργου προβλέπονται καθαρισμοί με δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές κυρίως στο δυτικό τμήμα του περιβόλου και μεταξύ ναού και βορείου τοίχου, καθαίρεση του μεταγενέστερου νάρθηκα, στερέωση και μορφολογική αποκατάσταση του αρχικού (βυζαντινού) ναού, του πύργου και τμημάτων του οχυρωματικού περιβόλου.

Οφέλη: Βασικός στόχος της πράξης είναι η αποκατάσταση και η επαρκής ενίσχυση του μνημείου, ώστε να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά δομοστατικά του προβλήματα. Η υλοποίηση της πράξης θα άρει την επικινδυνότητα του μνημείου και θα συμβάλλει στην πλήρη επιστημονική τεκμηρίωσή του. Με την ολοκλήρωσή της θα αναδειχθεί η σημασία του για την περιοχή και την ιστορία της και θα αυξηθεί η επισκεψιμότητά του, συμβάλλοντας έτσι στην αναβάθμιση της περιοχής με την απόδοση στο κοινό ενός αρχαιολογικού χώρου – πόλου σημαντικής τουριστικής έλξης.

 

 

 

​Αεροφωτογραφία του μνημείουΆποψη του μνημείου από βορειοδυτικάΆποψη του μνημείου από βορειοανατολικάΆποψη του μνημείου από νοτιοδυτικά1 - 4<>

 

 

Ι.Μ. ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ)

 

Τίτλος: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟΥ Ι.Μ. ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ) ΣΤΗΝ ΑΝΘΕΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ».

Περιφέρεια: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Δ.Ε. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, Τ.Κ. ΑΝΘΕΙΑΣ

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 2021-2027»

Φορέας Λειτουργίας: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Προϋπολογισμός: 400.000,00 €

Ταμείο: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Στόχος της συγκεκριμένης πράξης είναι η αποκατάσταση του καθολικού και η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου της Ι.Μ. Ελληνικών (Παλαιοκάστρου).

Το καθολικό της μονής, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, συνιστά ένα ιδιαίτερα σημαντικό μνημείο του 13ου αι. μ.Χ. και βρίσκεται στα ανατολικά του οικισμού της Άνθειας, σε απόσταση 250μ. από το αρχαίο Θέατρο στα νότια και 650μ. από τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Θουρίας στα νοτιοδυτικά.  Πρόκειται για σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό της παραλλαγής των απλών δίστυλων. Στα ανατολικά προβάλλει μία ορθογώνια αψίδα ιερού βήματος, ενώ οι αψίδες των παραβημάτων εγγράφονται στο πάχος του ανατολικού τοίχου. Ο ναός είναι κτισμένος από μεγάλες ορθογωνισμένες λιθοπλίνθους συλημένες από κτίσματα της αρχαίας Θουρίας. Το μνημείο σώζεται μεν ακέραιο, ωστόσο έχει υποστεί μικρής κλίμακας επισκευές και αλλοιώσεις στη μακραίωνη ιστορία του.

Στο πλαίσιο των εργασιών διαμόρφωσης του άμεσου περιβάλλοντα χώρου του καθολικού, διενεργείται ανασκαφική έρευνα περιμετρικά του αποκαλύπτοντας ταφικά και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Παράλληλα, πραγματοποιούνται εργασίες στερέωσης και μορφολογικής αποκατάστασης, που περιλαμβάνουν στερέωση και αποκατάσταση τοιχοποιιών, θολοδομιών, κωδωνοστασίου, δαπέδου, Αγίας Τράπεζας, επικεράμωση στεγών, τοποθέτηση ξύλινων κουφωμάτων και κατασκευή νέου τέμπλου, καθώς και εργασίες συντήρησης τοιχογραφιών και αρχικών κονιαμάτων.

 

Οφέλη: Με την ολοκλήρωση της πράξης θα αναιρεθούν, κατά το δυνατόν, οι αλλοιώσεις των μεταγενέστερων επεμβάσεων και θα βελτιωθεί αισθητικά ο άμεσος περιβάλλων χώρος. Θα εξασφαλιστεί η διατήρηση σε βάθος χρόνου του σημαντικού αυτού μνημείου και η προσέλκυση και ασφαλής πρόσβαση των επισκεπτών. Το σύνολο των εργασιών θα καταγραφεί και το σύνολο των ευρημάτων θα τεκμηριωθεί αρχαιολογικά. Το μνημείο θα αναδειχθεί με όλες τις ενέργειες πληροφόρησης και ενημέρωσης των επισκεπτών του, καθώς και τη δημοσιοποίηση όλων των νέων ευρημάτων στην επιστημονική κοινότητα. Η ανάδειξη του μνημείου, εντασσόμενου σε ευρύτερο περιβάλλον αρχαιολογικής αξίας με κτηριακά κατάλοιπα από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, θα έχει ως τελικό αποτέλεσμα την αύξηση της επισκεψιμότητας και ως εκ τούτου την περαιτέρω ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού και την τόνωση της επιχειρηματικότητας.

 

 

​Άποψη του μνημείου από δυτικάΆποψη της βόρειας όψης του καθολικού, του τρούλου και των στεγών από βορειοανατολικάΆποψη του νότιου σταυρικού σκέλους και του τρούλου από νότιαΆγιοι Θεόδωροι επί του νότιου τοίχου του κυρίως ναού, κάτω από το νοτιοδυτικό φουρνικό.4 - 4<>