ΚΑΣΤΡΟΜΕΘΩΝΗΣ

Η Μεθώνη βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου και κατοικείται αδιάλειπτα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Το κάστρο της, έκτασης 93 περίπου στρεμμάτων, συνιστά ένα  από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα της Μεσογείου. Καταλαμβάνει μια στενόμακρη χερσόνησο μήκους 500μ., στα ανατολικά της οποίας σχηματιζόταν μικρό λιμάνι. Για πολλούς αιώνες υπήρξε κομβικός σταθμός των πλοίων που διέσχιζαν   τη Μεσόγειο, καθώς και των προσκυνητών που ταξίδευαν από τη Δύση προς τους Αγίους Τόπους. Κατά την περίοδο της Α΄ Ενετοκρατίας (13ος-15ος αι.) η πόλη φτάνει στο απόγειο της ακμής της. Από κοινού με την Κορώνη, οι  δύο καστροπολιτείες αποτέλεσαν τους «οφθαλμούς» της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

ΜΕΘΩΝΗ

  Ο Όμηρος την ονομάζει «Πήδασσο», συμπεριλαμβάνοντάς την στις πόλεις που ο Αγαμέμνων προσέφερε στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του. Στον Παυσανία αναφέρεται με την επωνυμία «Μοθώνη», προφανώς από την ομώνυμη βραχονησίδα (Μόθων λίθος) στην είσοδο του λιμανιού της πόλης. Στα βυζαντινά χρόνια η οχύρωσή της ενισχύθηκε, ενώ  ήδη από τον 4ο αιώνα έγινε έδρα επισκοπής. Κατά την Α΄ Ενετοκρατία (1206-1500) η Μεθώνη εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο, όπως πιστοποιούν τα κείμενα των περιηγητών και οι αρχειακές πηγές. Παρέμεινε υπό τον έλεγχο της Βενετίας έως το 1500, που την κατέλαβαν οι Οθωμανοί. Ακολούθησαν τρεις αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας με ένα βραχύ διάλειμμα βενετικής διοίκησης μεταξύ των ετών 1685-1715. Στο διάστημα αυτό υλοποιήθηκε από τους βενετούς μηχανικούς ένα μνημειώδες οικοδομικό πρόγραμμα για την αναβάθμιση των οχυρώσεων της πόλης. Το 1825 το κάστρο της έγινε ορμητήριο του Ιμπραήμ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Πελοπόννησο, ενώ το Νοέμβριο του 1828 παραδόθηκε αμαχητί στο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Maison. Οι Γάλλοι σχεδίασαν τον σύγχρονο οικισμό εκτός των τειχών, και προκειμένου να πείσουν τους ενοίκους του κάστρου να μετεγκατασταθούν σε αυτόν, κατεδάφισαν τα σημαντικότερα κτίσματα στο εσωτερικό του οχυρού.

Το κάστρο αποτελείται από δύο τμήματα: στα νότια απλώνεται η κυρίως πόλη, που περικλείεται από τείχος με πύργους ανά διαστήματα. Στο βόρειο βραχώδες έξαρμα σχηματίζεται η ακρόπολη.  Προς την ίδια πλευρά, που είναι και η μόνη από όπου η χερσόνησος επικοινωνεί με την ξηρά, το κάστρο διαθέτει πολύ ισχυρότερες οχυρώσεις και προστατεύεται από τάφρο. Η πρόσβαση στο εσωτερικό του φρουρίου γίνεται μέσω γέφυρας που στηρίζεται σε δεκατέσσερα τόξα. Η αμυντική θωράκιση της εισόδου διασφαλίζεται από δύο εντυπωσιακά οχυρωματικά έργα: τον προμαχώνα Bembo (β΄ μισό 15ου αι.) στα δυτικά και τον προμαχώνα Loredan (1714) στα ανατολικά.  Η κύρια πύλη του κάστρου κτίστηκε από τους Βενετούς γύρω στα 1714. Εσωτερικά, μετά από διαδοχικές πύλες, διαμορφώνεται η λεγόμενη «Πλατεία των Όπλων», όπου συγκεντρωνόταν η εμπορική και κοινωνική ζωή της Μεθώνης. Στο κέντρο της υψώνεται ρωμαϊκός κίονας από πορφυρίτη, με βενετσιάνικο κιονόκρανο, στο οποίο διακρίνεται η χρονολογία 1493. Στα δυτικά της πλατείας σώζεται πυριτιδαποθήκη με πυραμιδοειδή στέγη της περιόδου της Τουρκοκρατίας, ενώ νοτιότερα δεσπόζει ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που ανάγεται στους χρόνους μετά την απελευθέρωση της πόλης (1828).

   Τη βόρεια πλευρά της «Πλατείας των Όπλων» ορίζει το διατείχισμα, που χωρίζει την πόλη από την ακρόπολη. Η πρόσβαση στην τελευταία εξασφαλίζεται μέσω πύλης στο ισόγειο πύργου της εποχής της Τουρκοκρατίας.

Η κεντρική αρτηρία της πόλης τέμνεται από εγκάρσιους δρόμους, που οδηγούσαν προς το λιμάνι, όπου ανοίγονται δύο πύλες: η Porta Stoppa και η Porta del Mandrachio. Κατά μήκος του κεντρικού άξονα σώζονται δύο λουτρά οθωμανικών χρόνων, καθώς και τα ερείπια του ναού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που υπήρξε ο καθεδρικός ναός της πόλης. Στη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου μετατράπηκε σε τζαμί, από το οποίο διατηρείται σήμερα μόνο η βάση του μιναρέ.

Στο νοτιότερο άκρο του κάστρου ανοίγεται η εντυπωσιακή «Πύλη της Θάλασσας» (Porta di San Marco), η οποία μέσω λιθόκτιστης γέφυρας, οδηγεί προς το Μπούρτζι, επιβλητικό επιθαλάσσιο οχυρό που οικοδομήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα.

Στο κάστρο έχουν υλοποιηθεί αναστηλωτικές επεμβάσεις μέρος των οποίων συγχρηματοδοτήθηκαν από Ευρωπαϊκά Προγράμματα (ΕΣΠΑ 2007 - 2013).